فرانچایز (Franchise) که در فارسی گاهی «اعطای نمایندگی» نیز نامیده میشود، مدلی از کسبوکار است که طی آن یک شرکت یا مالک برند (فرانچایزدهنده) به فرد یا شرکت دیگر (فرانچایزگیرنده) اجازه میدهد کسبوکار خود را تحت نام تجاری و سیستم عملیاتی آن برند راهاندازی کند. فرانچایزگیرنده در ازای این حق، مبلغی اولیه (حق امتیاز) و معمولاً درصدی از فروش (رویالتی) را به فرانچایزدهنده پرداخت میکند و در عوض از مزایایی مانند استفاده از یک نام تجاری شناختهشده، مدل کسبوکار اثباتشده و آموزش و پشتیبانی مداوم بهرهمند میشود
فرانچایزدهنده نیز از طریق گسترش شبکه فروش خود بدون نیاز به سرمایهگذاری کامل برای هر شعبه جدید، به سرعت برند خود را توسعه میدهد
ترکیه طی دهههای اخیر به یکی از بازارهای پررونق برای سیستمهای فرانچایز تبدیل شده است. تاریخچه فرانچایز در ترکیه از میانه دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و اولین فرنچایز خارجی در سال ۱۹۸۶ با ورود مکدونالدز به ترکیه شکل گرفت
پس از آن، این مدل کسبوکار به سرعت رشد کرد و صدها برند خارجی و بومی در صنایع گوناگون وارد بازار ترکیه شدند. بر اساس آمارهای انجمن فرنچایز ترکیه (UFRAD)، تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۳۷۰۰ کسبوکار زنجیرهای (برندهای دارای شعب متعدد) در ترکیه فعالیت داشتهاند که مجموعاً ۶۶ هزار شعبه را شامل میشوند و برای بیش از ۳۰۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کردهاند
همچنین حجم بازار فرنچایز ترکیه در سال ۲۰۲۳ به حدود ۵۰ میلیارد دلار رسیده است و پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۴ به ۵۵ میلیارد دلار افزایش یابد
این ارقام نشان میدهد صنعت فرانچایز سهم قابل توجهی در اقتصاد ترکیه پیدا کرده و طی سالهای اخیر رشد مداومی داشته است. وجود جمعیت جوان و رو به رشد، افزایش قدرت خرید مردم و استقبال از برندهای جدید و بینالمللی از عوامل تقویتکننده بازار فرانچایز در ترکیه بهشمار میروند
موقعیت جغرافیایی استراتژیک ترکیه نیز باعث شده هم برای فرانچایزدهندگان خارجی و هم برای سرمایهگذاران محلی، این کشور به عنوان دروازهای میان اروپا، آسیا و خاورمیانه جذابیت داشته باشد.